Rritje e fortë, në të bardhë në zgavrën e gojës me detyrë copëtimin e ushqimit, ndonjëherë (tek kafshët grabitqare) luan edhe rolin e armës; përdorur në shumës nënkupton një rend të tërë rritjesh të tilla.

Njeriut, ashtu si shumë gjitarëve të tjerë, i dalin dy rende dhëmbësh. Dhëmbët e parë, ato të qumështit, i përshtaten gojës së fëmijës së vogël. Ndoshta janë quajtur dhëmbë të qumështit pasi dalin kur fëmija ushqehet me qumështin e gjirit, dhe pasi ato janë më të bardhë nga rendi pasues i dhëmbëve. Dhëmbët e qumështit quhen edhe dhëmbë paraprakë, në ndryshim nga dhëmbët e pjekjes që quhen dhëmbë të përhershëm

Dhëmbët e parë fëmijës i dalin dikur tek rreth gjashtë deri tetë muajtë. Por meqënëse fëmijët zhvillohen jo njësoj edhe pika kohore e daljes së dhëmbëve të parë ndryshon nga fëmija në fëmijë. Disa fëmijëve mund t'u dalin dhëmbët e parë më shpejt se koha e përmendur më lart, disa të tjerëve u duhet të presin derisa të bëhen një vjeç.

Zakonisht dalin në fillim dy dhëmbët e mesit në nofullën e poshtme, për t'u ndjekur pastaj nga dhëmbët përgjegjës në nofullën e sipërme. Dhëmballat e para dalin kur fëmija është një deri në një vjeç e gjysëm, dhe kur fëmija është dy e gjysëm deri tre vjeç i kanë dalur të gjithë dhëmbët e qumështit.

Pastat e dhëmbëve

Asnjë pastë dhëmbësh nuk i bën dhëmbët më të bardha se ç´janë, megjithëse reklamat thonë të kundërtën. Pasta heq njollat nga dhëmbët por kurrë nuk i zbardh ato.

Fluori është lënda më e rëndësishme e pastës së dhëmbëve. Ai forcon dhëmbët dhe rrit qëndrueshmërinë e tyre ndaj sulmeve të acideve. Fluori gjithashtu frenon gërryerjet e dhëmbëve dhe mund të ndihmojë dhëmbët me vrima të vogla.
Dy lloje fluori mund të përdoren në një pastë dhëmbësh, fluorid natriumi (në anglisht quhet sodiumfluorid) dhe monofluorfosfat natriumi. Që të dyja mbrojnë dhëmbët ndaj gërryerjeve por lloji i parë mbron pak më mirë.

Që fluori të japë efektin më të madh në gojë duhet që dhëmbët të lahen dy herë në ditë, pas ngrënies së mëngjesit dhe pas ngrënies së darkës. Larja e dhëmbëve në darkë është më e rëndësishmja, meqënëse është e tërë nata përpara.
Secili duhet ta ketë furçën e vet të dhëmbëve! Furçja nuk duhet mëshuar fort dhe lëvizur me të shpejtë gjatë larjes së dhëmbëve.

Dhëmbë të pastër dhe një furçe e pastër dhëmbësh janë mjete të efektshme kundër infeksioneve.

Sapuni i pastës së dhëmbëve është laurilsulfat natriumi i cili pastron dhëmbët dhe jep shkumën.

Efekti i pastës së dhëmbëve përmirësohet duke përzier shkumën e pastës me pak ujë dhe kaluar përmes dhëmbëve përpara se të hidhet jashtë gojës. Një shplarje e tillë dhëmbësh për 20 sekonda është një mënyrë e mirë për të bërë fluorin të futet në hapësirat e ngushta.

Por ajo që është me rëndësi tek një lloj paste dhëmbësh nuk është vetëm përmbajtja e fluorit por edhe aftësia e përmbajtjes së pastës për të lidhur kimikisht fluorin me emajlin.

Përveç se fluorit disa pasta dhëmbësh përmbajnë lëndën bakteriepenguese të quajtur triclosan (triklosan), e cila ul rrezikun për malcimin e mishit të dhëmbëve dhe në perspektivë ul rrezikun që mishi të lëshojë dhëmbët. Por kjo lëndë është vënë në pikëpyetje nga bakteriologët pasiqë rreziku është gjithnjë e më i lartë që të krijohen bakterie rezistente kur përdoren së tepërmi lëndët bakteriepenguese.

Pasta e dhëmbëve e quajtur Zymbion e cila përmban koenzimëb Q10 thuhet të forcojë dhëmbët dhe ta mbajë të freskët mishin e tyre.

Tregues të shëndetit

Tek gratë zakonisht shenjat e një shëndeti të mirë shihen tek dhëmbët e bardhë, sytë e shkëlqyer dhe lëkura e lëmuar.

Përparime të teknikës së dhëmbëve

Një vegël me lazer me funksion të dyfishtë dhe e frymëzuar nga teknologjia e hapësirës së Nasa-s është e aftë të gërryejë dhëmbin duke e bërë gati për mbushje si edhe mund të përdoret për operacion të mishit të dhëmbëve. Kjo bëhet e mundur nëpërmjet ndryshimit të gjatësive të valëve të rrezeve lazer.

Thuhet që kjo pajisje e re nuk të shkakton dhimbje. Dhëmbi i mbushur është më i fuqishëm sepse lazeri heq një copëz më të vogël të dhëmbit të shëndoshë nga çfarë bën vegla gërryese e dentistit. Sasia e gjakut që del nga operimi i mishit është më e vogël sesa sasia që del kur theret mishi me skalpel.

Shkencëtarët kanë përdor gjithashtu me sukses teknikat inxhinierike të indeve për të rritur dhëmbë pothuajse në formën e plotë në kafshë. Ata besojnë se ky zbulim i madh do të mund të çonte drejt krijimit të dhëmbëve surrogatë biollogjikë që do të zëvendësonin dhëmbët e njeriut.

Dhëmbët sintetikë implantues që përdoren sot për të zëvendësuar dhëmbët e njeriut ndonëse shpesh e kryejnë si duhet rolin e tyre, nuk kanë hijen e dhëmbëve natyralë. Për më tepër ndërsa kafshimi i njeriut ndryshon me moshën, dhëmbët e implantuar nuk zhvendosen në mënyrë të natyrshme në nofull.

Kërcitja e dhëmbëve natën

Kush kërcet dhëmbët në gjumë është duke bluar një problem - qoftë mekanik apo shpirtëror. Kërcitja e dhëmbëve në gjumë nuk është ndonjë dukuri e rrallë tek njerëzit. Vetë ata që fërkojnë e kërcasin dhëmbët gjatë natës nuk e marrin për kaq shqetësues këtë veprim të tyre dhe shpesh nuk e kuptojnë që pikërisht ky fërkim u jep të nesërmen dhimbje të nofullave, kockave, kokës apo shtrëngim të muskujve të fytyrës. Përsëritja e këtij fërkimi dhe kërcitjeje të dhëmbëve me kohën sjell si pasojë gërvishtje apo edhe vrimë në dhëmbë.

Një mënyrë për të penguar këtë dëmtim të dhëmbëve është përdorimi i një proteze lëkure artificiale që u vishet dhëmbëve duke penguar kështu gërryerjen e tyre. Ata që i shtrëngojnë fort nofullat gjatë natës kanë nevojë për një protezë prej një materiali më të fortë nga i zakonshmi.

Ndërsa burri moshohet ai humb aftësinë natyrore të përzgjedhë tutje qelizat e pashëndetshme përgjatë procesit të apoptozës. Kjo do të thotë se qelizave të dëmtuara të spermave u rriten gjasat për të arritur të mbarësojnë vezën e femrës, që nga ana tjetër do të thotë se edhe rreziku që fëmija të dështojë rritet, apo që fëmija të zhvillojë të meta të vogla si dhëmbë që nuk rriten njësoj apo buzë josimetrike.

Në rastet e dhimbjeve apo malcimit të qëndrueshëm në lidhje me mjekimin e dhëmbëve mund të përdoret Diclofenac T ratiopharm


Shih: