Njė teori e re kundėrthėnėse e atyre tė mėparshme sugjeron qė jeta mund tė jetė e pranishme edhe nė planetė apo hėna ku mė parė mendohej se ishte e pamundur qėnia e saj.
Sipas kėsaj teorie tė parashtruar nga profesor William Martin i universitetit tė Düsseldorf'it (Dyseldorfit) dhe profesor Michael Russel i Qendrės Skoceze tė Studimeve mbi Mjedisin nė Glasgow, sistemet e gjalla e kanė zanafillėn nė tė ashtuquajturat "inkubatorė inorganikė" - kupe tė vogla nė shkėmbinj sulfurikė.
Deri nė vitin 1930, teoria mė e pranueshme pėr origjinėn e jetės ishte ajo sipas tė cilės reaksionet kimike nė atmosferėn mė tė lashtė tė Tokės prodhuan blloqe ndėrtuese tė jetės gjė qė mė vonė ēoi nė krijimin e qelizave tė para.
Kjo teori kundėrvihet nga profesorėt Martin dhe Russel tė cilėt nė teorinė e tyre hedhin mendimin se nė tė vėrtetė ka ndodhur e kundėrta, ajo qė u krijua e para ishte qeliza e cila mė vonė u mbush me molekula tė gjalla. Bėhet fjalė pėr rreth 4 miliardė vjet mė parė.
Qelizat inorganike ishin tė parat.
Ata thonė se qelizat e para nuk ishin qeliza tė gjalla por qeliza inorganike tė pėrbėra nga sulfuri i hekurit tė cilat nuk ishin krijuar nė sipėrfaqen e Tokės por nė fundin e oqeaneve. Sulfuri i hekurit pėrshpejton reaksionet qė bashkojnė molekulat inorganike nė organike - disa bakterie e pėrdorin atė edhe sot e kėsaj dite.
Kur rrjedhjet hidrotermale - tė pasura nė lėndė themelore pėr krijimin e jetės si hidrogjen, cianik, sulfur dhe monokside karboni - dolėn nga korja e Tokės nė fundin e oqeaneve, u shkaktuan reaksione midis tyre brenda zgavrave tė vockla tė sulfideve metalike duke formuar kėshtu organizmat e parė tė gjallė.
Kėshtu jeta ėshtė njė rrjedhojė kimike rrymash tejēuese pėrgjatė kores sė Tokės dhe, nė parim, kjo gjė mund tė ndodhė nė ēdo planet apo hėnė tė lagėsht dhe njėkohėsisht shkėmbore si ē“mund tė bėhet fjalė pėr hėnėn Europa tė Jupiterit qė mendohet tė ketė njė kore tė akullt.
Disa studiues tė tjerė janė tė mendimit se kjo teori nuk arrin t'u japė pėrgjigje shumė pyetjeve.
Pėrgatiti :
Alvin Ekmekēiu
Burimet: Philosophical Transactions of the Royal Society, BBC, Bild Der Wissenschaft, Nature
Vė re! Respekto punėn tonė ! Mos pėrdor shkrimet e kėsaj reviste pa lejen tonė dhe pa vėnė nė dukje se puna e kujt ėshtė !
|