Kėrko     

 Bėhu anėtar!Treguesi | Fjalor Gjermanisht-Shqip | Enciklopedia | Kuvendi | Kėndi yt  

Nė brendėsi tė Rruzull.net:


[ Arkitekturė e Lashtė ]

·Ura e Mostarit
·Maēu Piēu - enigmė apo qartėsi
·Më pak se 50 kulla në Kosovë
·Zbulohet vëzhguesi më i vjetër astronomik në Evropë
·Imhotep\'i - ati i piramidave
·Shtëpi që ndërtoheshin mbi njëra-tjetrën
·Njė ''piramidė'' 5000 vjeēare nė Kinė
·Qytetërimi Maya
·Banjat romake dhe akuaduktet

Treguesi

Fjalorėt e Rruzullit
 Enciklopedia e Rruzullit
 Gjermanisht-Shqip
 Fjalor etimologjik
Astronomi/Fizikė
 Gjithėsia
 Fizikė
 Dimensione shtesė
 Mė shpejtė se drita
 Sistemi Diellor
 Toka
 Hėna
 Marsi
· Jashtėtokėsor
· Astrologji
Mjekėsi
 Ndihma e shpejtė
 Sėmundje
 Sėm. ngjitėse
 Alergjitė
 Drogat
 Farmaceutikė
 Pyet mjekun (mbyllur)
· Mikroorganizmat
 Trupi i njeriut
 Organet e trupit
 Zemra
 Transplantime
 Mbipeshė
 Hormone
 Rėnia e flokėve
· Dhėmbėt
· Gjumi
· Shqisa
 Bioinxhinieri
 Gjenetikė
Shoqėri
 Njerėzit e hershėm
 Evolucioni i njeriut
 Evolucioni seksual
 Mbi seksin
 Pjellshmėri
 Krijimi i njeriut
 Foshnje
 Gra
 Meshkuj
 Gjinitė
 Familja
 Psikologji
 Vetėdija
 Truri
 Kujtesa
 Gėnjeshtrat
 Mėrzia
 Sociologji
 Drejtėsi
 Politikė
 Fe
 Besėtytni
· 
Qytetėrime
· Arkeologji
 Arkitekturė e Lashtė
 Arkitekturė Moderne
 Kulturė
 Art
 Popuj/Gjuhė
 Shqipja
 Hist. e Shqipėrisė
 Atdheu nė shifra
 Histori
 Ushtri
 Aero-luftarakė
 Spiunazh
 Terrorizmi
Natyra
 Krijimi i jetės
 Kimi
 Diamanti
 Evolucioni biologjik
 Paleontologji
 Kafshė
· Liqene shqiptare
· Klima
· Matematikė
Teknologji
 Telekomunikim
 Kompjuter
 Internet
 Fluturim
 Leonardo Da Vinci

Tė dhėna
 Dėrgo njė shkrim
 A mund tė shkruaj ?
 Mbi Rruzull.net
 Tregoja dikujt
 Merr titujt e Rruzullit
 Arkivi
 Lėndėt
 Kuvendi
 Pyetėsorė
 Top 10
 Kėrko
· Lidhje
· Kėndi Yt
 Pėrshtypjet
 Na shkruaj
 Numėruesi

Kush ėshtė brenda?!
Tani janė, 53 vizitorė dhe 0 anėtar(ė) nė linjė.


  
Natyra: Sa të zgjuar janë delfinët ?
Data e botimit: Friday, 08 March 2002
Lėnda: Kafshė
Që prej kohësh të lashta është folur mbi marrëdhëniet e njerëzve me delfinët ku këta të fundit: shpëtojnë njerëz që janë në të mbytur dhe mbrojnë notuesit nga sulmet e peshkaqenëve, udhëheqin anijet për në limane të sigurta dhe lidhin shoqëri të ngushtë me disa njerëz, ashtu si në tregimin e lashtë grek mbi një djalë dhe një delfin.

Askush nuk ka arritur të zbulojë se çfarë fshihet pas zhurmave murmuritëse dhe kërcitëse me të cilat delfinët mbushin botën e detit. Nëse janë vetëm zhurma për t'u orientuar, për të tërhequr delfinët e tjerë apo sinjale paralajmëruese. A është kjo ndonjë mënyrë me anë të së cilës këto kafshë u tregojnë njeri-tjetrit mbi furacakë në ujrat e tyre ? Menjëfjalë nëse bëhet fjalë për forma të thjeshta komunikimi apo inteligjence.
Pjesa më e madhe e studimeve të bëra mbi delfinët janë vëzhgime të kryera në delfinuare (rezervate delfinësh të krijuara nga njeriu). Aty mund të vëzhgohet se sa të gatshëm janë delfinët për të luajtur apo sa të zotë janë këta për të mësuar. Nëse shpërblehet me duartrokitje, ledhatime apo gjëra të shijshme atëherë delfini e kupton menjëherë se çfarë pret stërvitësi prej tij. Dëshirën e delfinëve për të luajtur e shfrytëzojnë edhe studiuesit e sjelljeve të delfinëve. Ata i vendosin këto kafshë në rrethana të tilla në të cilat të mund të vëzhgojnë se si ata do të reagojnë dhe çfarë përgjigjesh do të japin.


Në të majtë shohim trurin e delfinit të krahasuar me të njeriut në të djathtë
Përkrah studimeve të sjelljeve të delfinëve shkojnë edhe studimet neurologjike. Delfinët zotërojnë një tru jashtëzakonisht të madh po ta krahasosh me atë të kafshëve të tjera. Por ama struktura e trurit të delfinit është për çudi e ndërtuar në mënyrë primitive. Përkundrejt gjitarëve të tjerë, të cilët korteksin celebral të trurit e kanë të përbërë nga gjashtë shtresa, delfinët e kanë prej pesë shtresash. Bëhet fjalë për mungesën e një shtrese tepër kritike, asaj që përcjell në korteksin celebral të dhënat e strukturave të brendshme të trurit.

Nëse do ta ndanim korteksin celebral në kollona dhe të numëronim qelizat nervore të çdo kollone atëherë do të thonim se tek minjtë, qentë, macet, disa lloje majmunësh si edhe tek ne njerëzit ka përafërsisht 110 qeliza nervore për kollonë. Tek delfinët janë gjetur vetëm 23 të tilla për kollonë. Ndonëse truri i delfinit ka një sipërfaqe të madhe ai është i pambushur. Kjo është një e metë e qartë përkundrejt trurit shumëqelizor të gjitarëve tokësorë. Kështu kjo kafshë kureshtare dhe lozonjare nuk del të jetë më e zgjuar se kafshët e tjera. Të mos harrojmë se edhe pëllumbat apo qentë janë në gjendje të zgjidhin probleme të ndërlikuara.


Përgatiti Alvin Ekmekçiu
Burimi: Nano gjermane
Vë re! Respekto punën tonë ! Mos përdor shkrimet e kësaj reviste pa lejen tonë dhe pa vënë në dukje se puna e kujt është !


Shkrimet mė tė fundit mbi kėtė lėndė

   Lloje kafshësh të rrezikuara për t\'u zhdukur
   Macja, kafshė shtėpiake qė prej neolitit
   Sa të zgjuar janë delfinët ?
   Pëllëmba që ngjisin pas sipërfaqeve.


 
Kanė tė bėjnė..
· delfinët
· peshkaqen
· liman
· sinjal
· furacak
· neurologji
· primitiv
· gjitar
· korteksin celebral
· qelizat nervore
· majmun
· kafshė
· Kėrko tek lėnda: Kafshė


Shkrimi mė i lexuar mbi Kafshė:
Sa të zgjuar janë delfinët ?


Vlerėso shkrimin
Nota mesatare: 4.16
Votues: 25


Vlerėso kėtė shkrim duke i dhėnė njė ēmim nė yje; nga njė deri nė pesė.

I Shkėlqyeshėm
Shumė i Mirė
I Mirė
I zakonshėm
Pa vlerė


Mundėsitė

  Faqe e Stampueshme


"Sa të zgjuar janë delfinët ?" | Kyēu/Krijo llogari | 0 Komente
Komentet janė pronė e kujt i bėn. Rruzull.net nuk ėshtė pėrgjegjės mbi pėrmbajtjen e tyre.

Anėtarėsohu pėr tė lėnė komente mbi kėtė shkrim
Shkrimet e revistës Rruzull nuk lejohen të përdoren për qëllime komerciale (fitimprurëse). Për të mos u shpërdoruar në këtë mënyrë nuk mund as të kopjohen për t'u vendosur diku tjetër në internet përveç rasteve të veçanta kur kjo është lejuar nga Rruzull.net.
Mund t'i shkruani Rruzull.net këtu.
Të gjitha të drejtat e këtyre faqeve, shkrimeve origjinale, përmbledhjeve nga burime të huaja, përkthimeve, shqipërimeve (përveç fotografive dhe përmbledhjeve të mbështetura në material në shqip) i takojnë Rruzull.net © 2000-2006.
PHP-Nuke Copyright © 2005 by Francisco Burzi. This is free software, and you may redistribute it under the GPL. PHP-Nuke comes with absolutely no warranty, for details, see the license.
Faqe e nxjerrė nė: 0.32 sekonda