Nga Një burim - E hënë , 14 mars 2005

Në fund të viteve tetëdhjetë Ali Hasan el Maxhid, kushëri i diktatorit Saddam, komandoi një fushatë asgjësuese kundër popullsisë kurde në veri të vendit dhe vuri në përdorim edhe gaz helmues. Vetëm në qytetin Halabxha humbën si pasojë jetën 5.000 vetë.
Ky rast dhe përdorimi i armëve kimike në luftën midis Irakut dhe Iranit në vitet e mëparshme ishin sinjalet e alarmit që çuan në lidhjen e marrëveshjes pas negociatave të vështira për ndalimin e armëve kimike. Në vjeshtë 1992 konferenca e Gjenevës për çarmatimin miratoi projektkonventën mbi armët kimike. Më në fund pesë vjet më vonë, më 1997-tën, kishte mbërritur edhe dokumenti i 65-të i ratifikimit, kështu që marrëveshja hyri në fuqi. Ndërkohë ajo është ratifikuar nga 153 shtete, mes tyre edhe prodhuesit më të mëdhenj të armëve kimike: SHBA, Rusia dhe Kina.

Organi qendror i kontrollit që mbikqyr respektimin e konventës është organizata për ndalimin e armëve kimike me qendër në Hagë. Nga njëra anë ajo ka renditur se cilat kimikate konsiderohen armë kimike dhe si pasojë nuk lejohet të prodhohen, të magazinohen apo të eksportohen. Por përveç kësaj ajo kontrollon edhe të gjitha lëndët që mund të përpunohen për të nxjerrë kimikate. Çdo sipërmarrje që prodhon lëndë të tilla duhet të vërë në dijeni për këtë Hagën dhe qëndron më pas nën mbikqyrje të rregullt prej organeve kombëtare që do të thotë inspektime çdo pesë deri në dhjetë vjet, kontrolle më të shpeshta nuk janë të mundura. Kostoja do të ishte shumë e lartë, në qoftë se do të doje të inspektoje gjithçka; kjo nuk bëhet, sepse nuk kontrollohen vetëm prodhimi, përpunimi dhe konsumi, por edhe importi dhe eksporti.

Po ashtu konventa i detyron palët që deri në 2007-ën të asgjësojnë armët kimike ekzistuese. Por Rusia që me 40.000 tonë zotëron sasinë më të madhe të këtyre lëndëve luftarake të trashëguara nga koha e Luftës së Ftohtë po bën përparim të ngadalshëm. Për këtë arsye Organizata e Kombeve të Bashkuara e ka zgjatur deri në 2012-ën afatin e përmbushjes për Rusinë.

Armët biologjike dhe terroristët

Në fakt, armët biologjike janë përdorur shumë rrallë. Por menjëherë pas sulmeve terroriste të 11 shtatorit 2001, letra që përmbanin antraks iu dërguan 5 organeve amerikane të mediave dhe zyrave të dy senatorëve amerikanë. 5 persona humbën jetën nga infektimet me antraks dhe 22 të tjerë patën infeksione nga kontakti i antraksit me lëkurën. Nuk është përcaktuar përfundimisht se cili ishte personi përgjegjës, apo nëse ishte vepër e një terroristi, ose grupi terrorist.

Një grup terrorist ishte përgjegjës për një sulm me armë kimike në Tokio në vitin 1995. 12 persona u vranë dhe mijëra të tjerë u plagosën kur një grup budist japonez, Auim Shinrikyo lëshoi gaz nervor sarin në një metro. Sulmi shkaktoi shumë dëme dhe një traumë psikologjike në Japoni. Por megjithëse ka patur disa incidente të rënda, ato janë përjashtime.

Victoria Samson që është eksperte armësh në Qendrën për Informacion mbi Mbrojtjen, në Washington vë në dukje se ka një mundësi të vogël që një grup terrorist të mund të shtjerë në dorë dhe përdorë disa lloje agjentësh kimikë dhe biologjikë për të dëshmuar forcën e vet dhe ta drejtojë ndaj objektivave civile në një mënyrë relativisht çnjerëzore.

Shumë ekspertë armësh thonë se kërcënimi që paraqesin armët kimike, apo biologjike është shumë më i vogël se ai i armëve bërthamore, ose armëve të lehta, të cilat përcaktohen përgjithësisht si armë që mund të mbahen nga një ose dy njerëz. Këto armë vrasin shumë më tepër njerëz sesa ato që ngjallin më shumë frikë, armët kimike dhe biologjike të shkatërrimit në masë.

Burimet: