Planeti i katėrt nė largėsi prej Diellit e cila i pėrgjigjet 1.52 herė asaj tė Tokės.
Marsi njihet qė nga kohėt parahistorike. Ky planet ka marrė emrin e perėndisė romake tė luftės pasi shkėlqente nė tė kuq nė qiellin e natės. Ajo qė e bėn Marsin tė kuq ėshtė njė lloj oksidi hekuri.
Marsi ka disa tipare tė ngjashme me Tokėn. Dita nė Mars ėshtė vetėm 37,5 minuta mė e gjatė se dita nė Tokė. Edhe stinėt janė tė ngjashme pasi anohet pėrkundrejt Diellit nė pothuajse tė njėjtin bosht si edhe Toka. Por njė ndryshim i madh qėndron nė atė qė stinėt e Marsit janė dy herė mė tė gjata pasi viti marsian ka 678 ditė ! Kur Marsi i ka rėnė Diellit pėrqark njė herė, Toka i ka rėnė dy. Astronomėt e shekullit tė 19-tė besonin tė shihnin kanale qė sillnin ujin nga polet, tė cilat ishin ndėrtuar nga njė qytetėrim i lashtė. Mė vonė u kuptua se Marsi nuk kishte kanale tė tilla dhe kėto ishin vetėm zhgėnjime optike. Shumė anije hapėsire e kanė vizituar Marsin. Pamjet qė kėto kanė dėrguar nė Tokė tregojnė mbi vullkanė gjigandė si ai Olympus Mons, 600 km i gjėrė dhe 20 km i lartė. Gjithashtu janė zbuluar lugina tepėr tė mėdha dhe shtretėr tė ish lumenjve tė lashtė: ėshtė pothuajse e qartė se dikur ka rrjedhur ujė nėpėr sipėrfaqen e Marsit. Por tani Marsi ėshtė tepėr i ftohtė dhe atmosfera e tij e pėrbėrė prej dioksidit tė karbonit ėshtė tepėr e rrallė pėr tė qenė nė gjendje tė mbajė ujin nė sipėrfaqe. Por ka mundėsi qė dikur kur Marsi ishte mė miqėsor, mund tė ketė mbartur jetė primitive. Diametri = 6792 km, sa gjysma e diametrit tė Tokės. Masa = njė e dhjeta e masės sė Tokės. Sipėrfaqa = njė e katra e sipėrfaqes sė Tokės. Largėsia prej Diellit = 228 miljonė km Largėsia nga Toka = Mė sė shumti 378 miljonė kilometra, mė sė afėrti 56 miljonė km Hėna = 2, Phobos (17 km i gjatė) dhe Deimos (9 km i gjatė). Temperatura = -23 gradė C Gjatėsia e ditės = 24 orė dhe 37 minuta. Pėrgatiti Alvin Ekmekēiu Burimet: BBC, Encyclopedia Britannica. Vė re! Respekto punėn tonė ! Mos pėrdor shkrimet e kėsaj reviste pa lejen tonė dhe pa vėnė nė dukje se puna e kujt ėshtė !
|