Viti 2005 filloi me njė ngjarje tė shėnuar pėr Agjencinė Evropiane tė Hapėsirės. Mė 14 janar sonda Hygens e Agjencisė Evropiane tė Hapėsirės, ESA, zbriti nė Titan, hėnėn mė tė madhe tė Saturnit, dhe mori mostrėn e parė tė pėrbėrjes kimike tė atmosferės sė Titanit, si dhe fotografitė e para tė sipėrfaqes sė tij misterioze . Por kjo ngjarje e rėndėsishme pėr shkencėn porsa ka filluar: nga sonda Hygens priten tani njė numėr tė rejash shkencore.
Sipas ESA-s, kėtė vit do tė ketė njė numėr tė madh misionesh, qė do ti zgjerojnė mė tej njohuritė tona pėr hapėsirėn.
Nė fushėn e teknologjisė sė raketave, inxhinierėt evropianė nuk i kanė kursyer pėrpjekjet pėr rifillimin e programit Ariane-5 pėr hedhjen e raketave 10-tonėshe. Sistemi i ftohjes i motorit tė raketės sė tipit Vullkan-2 ėshtė pėrmirėsuar dhe mbulesa e tij termale ėshtė pėrmirėsuar.
Pėr vitin 2005, ėshtė gjithashtu nė plan edhe fluturimi i Automjetit tė Transferimit Automatik tė ESA's, ATV. ATV-ja do tė dėrgohet nė Stacionin Ndėrkombėtar tė Hapėsirės me njė raketė tė tipit Ariane-5 dhe do tė jetė e aftė ti bashkohet vetė kėtij Stacioni. Me tu shkarkuar ngarkesa 7,5 tonėshe, ATV-ja do tė shėrbejė si kosh gjigand pėr hedhjen e mbeturinave. Njė tjetėr rol i rėndėsishėm i ATV-sė ėshtė rritja e lartėsisė sė Stacionit Ndėrkombėtar tė Hapėsirės, pėr tė kompensuar tėrheqjen e Tokės.
Nė muajin nėntor, ESA do tė fillojė misonin e saj tė parė nė Venus qė do tė quhet Venus Express. Pas njė udhėtimi planetar 5-mujor, inxhinierėt do ta fusin anijen e hapėsirės nė njė orbitė 24-orėshe rreth Venusit. Atje, kjo anije do tė kryejė vėzhgime shkencore me instrumentet e veta, njė pjesė e tė cilave janė marrė nga anijet Rosetta dhe Mars Express, si dhe dy instrumente tė reja eksperimentalė. Ky mision do tė zgjasė vetėm dy ditė venusiane, baras me 500 ditė nė Tokė.
Por viti 2005 do tė jetė i rėndėsishėm edhe nga pikėpamja politike pėr ESA'n. Kėshilli i parė i Hapėsirės qė u mbajt mė 25 nėntor, ishte njė hap i rėndėsishėm pėr formulimin e politikės evropiane tė hapėsirės. Nga fundi i vitit 2005, vendet anėtare tė ESA's do tė zhvillojnė njė takim pėr konfirmimin e kėsaj politike. Vendime tė tjera lidhur me programet e reja tė hapėsirės do tė ndikojnė nė tė ardhmen e shkencės sė hapėsirės nė Evropė. Kėtu mund tė pėrfshihen vėzhgimi global i Tokės, telekomunikacioni dhe eksplorimi i planeteve, qė tė dyja kėto tė drejtuara nga robotėt.
Burimi: Ngjarjet mė tė rėndėsishme pėr shkencėn evropiane/ZA
|
