Ishulli i Flores'ės nė Oqeanin Indian na ka zbuluar diēka krejt tė pazakonshme: Njerėz xhuxhė vetėm njė metėr tė gjatė gjuanin dikur nė livadhe tė gjelbra pėr minj tė mėdhenj dhe elefantė tė vegjėl. Kjo jetė pa trazime ka zgjatur tė paktėn 80 000 vjet. Pastaj mbaroi papritur: Para 12 000 vjetėsh, njė shpėrthim vullkani e mbuloi ishullin me njė shtresė hiri disa metra tė lartė dhe njė llavė tė prushtė. Tani, hulumtuesit kanė zbuluar eshtrat e kėtyre njerėzve xhuxhė. Homo floresiensis, tė pagėzuar kėshtu nga shkencėtarėt, janė anėtarėt me tė vegjėl tė njohur tė llojit Homo. Por a janė shfarosur me tė vėrtetė ? Edhe sot e kėsaj dite flasin legjendė e vendėsve mbi xhuxhė leshtorė.
![ishulli i Floresės]()
Ishulli indonezian i Flores'ės (Nė tė majtė sipėr ėshtė Borneo, nė tė djathtė poshtė Australia)
Burimi: Welt der Wunder GmbH |
Midis Azisė dhe Australisė, rreth 600 kilometra nė lindje tė Bali't, gjendet ishulli indonezian Flores. Peizazhi i tij ėshtė i zbukuruar me njė reliev krateresh tė mbirritura vullkanesh tė shuar. Nė njė shpellė karstike nė brendėsi tė ishullit zbuloi njė ekip hulumtuesish e arkeologėve Peter Brown, John Morwood dhe Richard Roberts, eshtra njerėzore.
![njeriu i vocėrr i Flores'ės]()
Vizatim i njeriut Homo floresiensis nga Peter Schouten
|
Njerėz tė vecėrr
Doli se kėto kocka tė imta nuk rridhnin, si ē'ishte hamendėsuar nė fillim, nga njė fėmijė, por katėrēipėrisht nga njė grua e rritur. Xhuxhja ishte vetėm 90 centimetra e gjatė dhe peshonte, nė kohėn kur rronte, rreth 25 kilogramė. Nė kohėn kur vdiq, ishte rreth 30 vjeē. Qė trupi i vogėl nuk ishte njė tekė e ēuditshme e natyrės, e tregojnė gjetjet e tjera: Deri nė gjashtė qenie tė tilla tė tjera, jo mė tė gjatė se njė metėr, u nxorrėn nga hiri dhe rėra e shpellės.
"Me trup, ishin sa njė fėmijė Homo sapiens (njeriu modern) 3 vjeēar por me njė kupė tė kokės sa vetėm njė e treta e kėtij", thotė Richard Roberts, njė gjeokronologjist i Universitetit tė Wollongong'ut nė Australi. Homo floresiensis ka pasur njė kokė tė madhe sa njė qitro dhe njė vėllim modest tė trurit prej vetėm 380 centimetrash kub. Kjo i pėrgjigjet pothuajse trurit tė shimpanzesė. Pėr ta krahasuar: Ne vetė kemi njė vėllim truri prej mesatarisht rreth 1 400 centrimetrash kub.
![krahasimi i kafkės sė njeriut modern me atė tė njeriut tė Flores'ės]()
Kafka e njeriut tė Flores'ės krahasuar me atė tė njeriut modern.
Foto: Peter Brown
|
"Ata kishin kishin krahė pak mė tė gjatė se ne. Ajo qė ėshtė mė spikatėse, ata kishin kreshta tė vrazhda e mė tė trasha vetullore se ne, njė ballė me njė pjerrėsi tė mprehtė, dhe s'kishin mjekėr."
Elefantė xhuxhė
Veē kėsaj, hulumtuesit hasėn nė vegla pune prej guri dhe kocka tė shkrumbuara kafshėsh. Kėto i pėrkisnin njė lloj elefanti tė qėmoēėm, tė ashtuquajturit stegodon.
Interesant ėshtė qė edhe kjo kafshė, nė kėtė ishull, ėshtė rrėgjuar nė njė madhėsi tė vogėl trupore.
Vijon me Prejardhja e Homo florensiensis'it dhe xhuxhizmi
Pėrgatiti :
Alvin Ekmekēiu
Burimet: Urzeit Hobbits - Die Zwergmenschen von Flores/Welt der Wunder/23.01.2005
Hobbit-Like Human Ancestor Found in Asia/National Geographic /27.10.2004
Flores man/Nature
Vė re! Ky shkrim nuk lejohet tė kopjohet dhe tė pėrdoret pėr qėllime komerciale (fitimprurėse). Mbi lejet e pėrdorimit tė shkrimeve tė © Rruzull.net lexo kėtu.
|
