- Kur një bindje ideologjike bëhet kaq e fuqishme saqë i binduri harron që ajo është vetëm një interpretim i të vërtetës dhe në vend të saj mendon se ajo (ideologjia që ka përqafuar) ËSHTË e vërteta, atëherë kjo gjë çon drejt asaj që quhet 'parje tuneli' që është e rrezikshme.
Mirëpo unë nuk mendoj se sulmet aktuale (të 11 shtatorit 2001) vetëflijuese duhen parë si shprehje shqetsimesh psiqike apo sëmundjeje, thotë psikoanalisti suedez Ludvig Igra i cili njëkohësisht është edhe shkrimtar.

Ai thotë se ajo që i shtyu këta burra, të paktën njëri prej të clëve ishte at i disa fëmijëve, të vetëflijoheshin në ngjarjet e fundit në SHBA ka të bëjë me ideologji totalitare. Në këtë rast ideologjia është fetare. Por ideologjia totalitare mund të jetë edhe politike.

Të gjitha ideologjitë lënë vend për fanatizëm, vazhdon Igra. Ideologjia mund t´i sundojë njerëzit në atë mënyrë saqë të gjitha pikëpyetjet zhduken dhe vetëm mënyra e tyre e të kuptuarit të botës mbetet e mirë. Ata që janë kapur nga kthetrat e fanatizmit janë edhe të mbushur me urrejtje për njerëzit që kanë këndvështrime të tjera. Kjo urrejtje mund të çojë drejt një moskokëçarje mbi marrjen e jetës së të tjerëve dhe i dhuron një domethënie të lartë vdekjes së vetëflijuesit.

Ludvig Igra mendon se ata që janë në gjendje të mendojnë në këtë mënyrë janë njerëz që i përkasin inteligjencës.
Njerëzit e varfër, të cilët e dinë se çfarë është uria dhe skamja, janë të zënë me përpjekjet për të mbijetuar. Ata pothuajse nuk kanë aq fuqi sa të mendojnë mendime abstrakte të cilat janë të nevojshme për t'u gllabëruar nga ideologji për të cilat ata të jenë gati të japin jetën, por ua lënë të tjerëve të mendojnë dhe të veprojnë në emër të tyre.

Për mënyrën e kuptimit të botës tek vetëflijuesi me bombë që ka islamizmin për ideologji luajnë një rol të rëndësishëm premtimet mbi një jetë në parajsë. Deklaratat e autoriteteve fetare islamike mbi atë që veprimet terroriste bien në kundërshtim me atë që thotë feja islame nuk kanë sjellur ndonjë dobi të madhe.

Psikologu Joachim Volckerts që ka lindur më 1935-ën në Hamburg, i cili sapo ka përfunduar një libër mbi psikologjinë e dhunës, flet mbi një urrejtje të thellë që gjendet brenda atyre të cilët janë në gjendje të flijojnë veten e tyre për një ide. Brenda asaj urrejtjeje që çon drejt dhunës ka gjithnjë dy impulse, thotë ai, nga njëra anë dëshira për të mundur tjetrin, nga ana tjetër një tipar vetëshkatërrues. Volckerts që për shumë vjet ka punuar me të varurit nga droga apo alkoholi si dhe me kriminelë në burgjet suedeze, e krahason me vetëshkatërrimin tek të varurit nga droga apo alkoholi që i pengon ata të kenë një jetë të mirë, të jenë të gëzuar, të përparojnë në jetë.

Claes Wallenius që është doktor në psikologji pranë Shkollës së Mbrojtjes në Karlstad të Suedisë shton se përjetimi i të qenurit i poshtëruar është faktor tjetër që ndikon tek ai që merr përsipër detyra vetëflijuese.
Wallenius përmend gjithashtu teoritë psikologjike mbi të mirën dhe të keqen. Ne të gjithë jemi të prirur që në rrethana acarimi ndjenjash t´i shohim gjërat ose si të këqija ose si të mira. Nyancat zhduken. Pikërisht arabet ndjehen të poshtëruar nga Amerika.

Në botën e argëtimit është më e zakoshme të hasësh në këto këndvështrime. Personazhet e filmave serialë apo tek James Bond janë ose krejt të mirë ose krejt të këqinj.

Janë strukturat autoritare dhe ndikimi i grupit ato që i bëjnë njerëzit të gatshëm të pranojnë gjëra që normalisht nuk do t´i pranonin, thotë Wallenius.