Dy kilo qeliza tė njė tė rrituri vdesin pėrditė pa lėnė asnjė gjurmė. Kėto qeliza kryejnė vetėvrasje pėr tė mbrojtur trupin ndaj sėmundjeve. Trupi ynė ruan peshėn dhe formėn e tij pasi qeliza tė tjera ndahen e shumohen duke zėnė vendin e qelizave tė mėparshme.
Kjo lloj vrasjeje e organizuar dhe e kontrolluar e qelizave quhet Apoptozė qė nė greqisht do tė thotė "tė biesh".
Apoptoza ėshtė njė mekanizėm themelvėnės qė ėshtė mėse i nevojshėm pėr funksionimin e trupit. Ajo nevojitet pėr tė mbajtur tė pandryshueshme sasinė e qelizave por edhe ėshtė njėkohėsisht njė mekanizėm i rėndėsishėm mbrojtės. Qelizat qė dalin jashtė kontrollit asgjėsohen nėpėrmjet vetėvrasjes. Si edhe qelizat tė cilat si pasojė e ndonjė difekti nė informacionin gjenetik nisin tė ndahen nė mėnyrė tė parregullt dhe kthehen nė qeliza kanceroze ashtu edhe ato qė sėmuren nė ndonjė mėnyrė tjetėr.
P.sh. qelizat e infektuara duhet tė shthuren pėrpara se njė virus pushtues tė ketė marrė kontrollin e mekanizmit tė tyre dhe tė nisė tė prodhojė njė sėrė kopjesh tė vetvetes.
Por Apoptoza ėshtė e nevojshme edhe pėr tė ndėrtuar struktura tė ndryshme nė trup si nė ēastin e krijimit tė fėmijės nė barkun e nėnės ashtu edhe nė rastin e formit tė qelizave funksionale tė trurit apo krijimin e qelizave funksionale nervore. Kėshtu qelizat qė nuk janė tė afta tė bėjnė kėto punė zhduken nėpėrmjet Apoptozės.
Nėpėrmjet Apoptozės krijohen edhe thonjtė ku qelizat e lėkurės nėn thua vdesin pėr tė krijuar thoin. Shkencėtarėt nuk e dinė akoma se si e kuptojnė qelizat nėn lėkurėn e thoit se duhet tė vdesin.
Tėrė kohės prodhohet brenda tė gjitha qelizave mekanizmi i vetėvrasjes. Kur vjen sinjali pėr vetėshkatėrrim nis kryerja e njė rradhė procesesh qė kanė pėr qėllim shkatėrrimin e kodit gjenetik nė qelizė por njėkohėsisht marrjen e molekulave dhe ushqimeve tė ndryshme qė ndodhen nė qeliza.
Ai grup proteinash qė bėn pastaj pastrimin e mbeturinave quhet Caspaser (kazpazer) dhe deri tani janė gjetur 14 tė tilla nė trupin e njeriut.
Caspaser'at vėnė njėra-tjetrėn nė gjendje aktive pėrgjatė njė reaksioni zinxhir.
Kur mekanizmi i Apoptozės nuk funksionon si ē“duhet shkaktohen forma tė ndryshme kanceri. Njė qelizė kanceroze ėshtė ajo qelizė qė vazhdon tė ndahet e tė shumohet nė pafundėsi nė mėnyrė tė pakontrolluar.
Mosfunksionimi i rregullt i mekanizmit tė apoptozės mund tė ēojė edhe nė humbje tė imunitetit tė trupit.
Pėrgatiti
Alvin Ekmekēiu
- Mbėshtetur nė materialin e gazetės suedeze "Dagens Nyheter"
Vė re! Respekto punėn tonė ! Mos pėrdor shkrimet e kėsaj reviste pa lejen tonė dhe pa vėnė nė dukje se puna e kujt ėshtė !
|