Kėshilli i Rregullimit tė Territorit tė Republikės sė Shqipėrisė ka miratuar projektin e studios franceze Architecture Studio pėr planin rregullues tė qendrės sė kryeqytetit.
Ndėr idetė kryesore tė planit rregullues tė qendrės sė Tiranės janė ato tė moslejimit tė ndėrtimit tė godinave tė banimit mė tė larta se 9 kate, ndėrtimi i kullave tė larta paralele tė destinuara pėr veprimtari tregtare dhe administrative, shndėrrimi i sheshit Skėnderbej nė njė vend kalimi vetėm pėr kėmbėsorėt me gjelbėrim etj.
Do duhen 30 vjet nese jane te gjitha fondet. Do tė ketė qendra biznesi dhe shėtitore tė mbushura me dyqane mode e kafene tė vogla. Ndėrsa bulevadri Dėshmorėt e Kombit do tė rrethohet nga shatėrvane qė do krijojnė pasqyra uji. Stacioni i Trenit do kthehet nė njė qendėr tė madhe biznesi. Do shtohen sipėrfaqet e gjelbra nė gjithė kėtė hark. Ky projekt realizohet vetėm pasi qeveria tė gjejė financimet.
Ideatori dhe mbėshtetėsi kryesor i konkursit ndėrkombėtar tė shpallur pėr tė bėrė planin rregullues tė qendrės sė Tiranės ishte kryetari i bashkisė Edi Rama.
Ky studim e fut pėrfundimisht Tiranėn nė Hartėn Europiane tė Urbanistikės Moderne, zhvillim i nisur nė vitet '30, nga Mbreti Zog. Studimi merr nė konsideratė ruajtjen e formulimit urban dhe funksional tė aksit qendror tė qytetit tė Tiranės si dhe ruatjen e traditės arkitekturore tė trashėguar.
Fig. Architecture Studio, Paris
|
Nė sheshin kryesor tė qendrės sė qytetit do tė bėhen ndėrhyrje nė organizimin mė tė mirė funksional dhe estetik te sheshit qendror, duke krijuar hapėsira publike dhe ndėrhyrje arkitekturore. Gjithashtu, nė kėtė zonė trafiku ėshtė i eliminuar, me pėrjashtim tė njė linje publike tramvaji, qė pėrshkon tė gjithė gjatėsinė, pėr njė komunikim dhe komoditet tė qytetarėve.
Gjithashtu, studimi parashikon shtimin dhe pasurimin e pjesės sė gjelbėrt ekzistuese, nė territorin e Parkut "Rinia", vazhdimin nė anėn lindore tė tij me pjesėn e gjelbėrt tek Galeria Kombėtare e Arteve dhe nė vazhdim pranė Sallės sė Kuvendit. Studimi nuk parashikon dendėsimin me objekte, por ruan njė ekuilibėr tė volumetrisė, duke mbrojtur kėtė pjesė tė rėndėsishme tė zonės qendrore tė qytetit.
Sipas kryetarit tė Bashkisė sė Tiranės, Edi Rama, guri mė i ēmuar i kėtij mozaiku kohėrash e stilesh qė pėrmban brenda saj qendra e kryeqytetit tonė do tė jetė parku i madh qė zbulohet pas Hotel Dajtit dhe qė lidh, me njė vijimėsi tė gjelbėr e plot surpriza nė nivele, tematika e bimėsi, Parkun Rinia me Parkun e Namazgjasė.
Fig. Architecture Studio, Paris
|
Do te vihet dore mbi nje zone te Lanes ku do te ndertohet nje ure e cila do te rrethohet me peme nga te dyja anet e lumit.
Ndersa pjesa e trete e ketij projekti do te jete sheshi i universitetit i cili do te pastrohet nga shatervani i vjeter. Ai do te zevendesohet nga nje platforme te ngritur mbi nivelin e rruges, e cila do te permbaje nje shatervan te ri ne formen e drejtkendeshit, me te ceket dhe me te paster. Shatervani do te rrethohet me gjelberim dhe e gjithe platforma do t'i jape nje dimension tjeter vizual universitetit te Tiranes.
Fig. Architecture Studio, Paris
|
Njė element i veēantė i studimit ėshtė dhe organizimi tepėr i veēantė dhe i vlerėsuar i zonės sė stacionit tė trenit. Sipas arritjeve tė deritanishme, kjo zonė pretendon tė bėhet njė qendėr e re dhe e rėndėsishme tregtare, shėrbimesh, rezidenciale dhe e transportit publik. Njė Park i Ri Kombėtar do tė ngrihet matanė Stacionit tė Trenit duke i shtuar Tiranės njė mushkėri tė dytė e tė shumėnevojshme prej afro 235,000 m2. "Ky park, i cili bėri pėr vete Jurinė Ndėrkombėtare dhe u dha arkitektėve francezė epėrsinė finale mbi projektin e kolegėve tė tyre gjermanė, nuk ėshtė aq utopik e i largėt sa na u duk tė tėrėve nė fillim", u shpreh Rama. Kryetari i Bashkisė shpjegoi se, shumatorja e metrave katrorė gjelbėrim qė do t'i shtohen Tiranės me kėtė plan nuk mbaron me mbledhjen aritmetike tė hapėsirave tė Parkut Qendror me ato tė Parkut tė Ri Kombėtar, pasi nė tėrė zonat e riformuluara tė banimit nė tė dy krahėt veriorė tė aksit tė Brazinit parashihet krijimi i ishujve tė gjelbėr pėr ēdo bllok banimi nė afro 9000 m2 gjithsej. Me ndėrtimin e kėtij Parku Qendror, Tirana do tė fitojė brenda dy vjetėsh njė hapėsirė tė gjelbėr prej 130,000 m2 mu nė zemėr tė saj dhe mė shumė se 1000 pemė tė mbjella rishtaz nė tė.
Arkitekti dhe piktori Maks Velo thotė pėr BBC se planet rregulluese tė pėrparshme para '90 kishin njė difekt; bėheshin pėr njė objekt tė caktuar. Kurse pėr kėtė plan rregullues ai mendon qė do tė ketė kundėrshti nga ana e ndėrtuesve tė cilėt do tė duan gjithmonė tė bėjnė siē kanė bėrė deri tani, tė imponojnė vullnetin e tyre. Tirana, shton ai, ėshtė qyteti me kontraste dhe me disakordin mė tė madh profesional qė ekziston.
Architecture - Studio, qė prej themelimit tė saj mė 1973 nė Paris, ėshtė bazuar nė projektet qė pėrfshijnė njė filozofi kolektive pėr njė arkitekturė kolektive. Ndėr projektet e kėsaj firme janė: Ndėrtesa e Parlamentit Evropian nė Strasburg, Instituti Arab nė Paris, Shtėpia e Arteve tė Bukura dhe Letrave nė Athinė, Universiteti i Dukendouf (Francė), Salla e Ekspozitave nė Paris, njė hotel nė Torino (Itali), Kulla e Zyrave nė Zuo Ying (Kinė), Masterplani i Qendrės Tregėtare nė Shangai (Kinė), Bulevardi nė Makkal (Arabi Saudite), Masterplani i Fshatit Olimpik Athinė 2004 (Greqi), Masterplani i provincės sė Milanos (Itali), njė projekt Masterplani nė Casa Blanca (Marok), Pallati e Drejtėsisė nė Gaza dhe Ramallah (Palestinė), si dhe shumė projekte tė tjera. Veprimtaria e Architecture Studio po rritet gjithnjė e mė shumė nė Evropė, Kinė dhe Shtetet e Bashkuara tė Amerikės.
Architecture-Studio perbehet nga qindra arkitekte dhe inxhiniere urbaniste nga kombesi te ndryshme.
Ne kemi realizuar mjaft projekte tė mėdha, por ky ėshtė edhe mė i madh sepse ka tė bėjė me qendrėn e njė metropoli. Kjo na bėn ta ndiejmė qė kemi njė pėrgjegjėsi edhe mė tė madhe...Ne mendojmė se arkitektura ėshtė mbi tė gjitha diēka sociale dhe qė ėshtė rezultat si i njė procesi konflikti, ashtu edhe i njė shprehjeje konsensusi. Ne stimulohemi nga dimensioni kolektiv i punės nė vendet e dimensioneve kolektive. Mund tė themi se moderniteti, sot, ėshtė tė jesh dhe tė kesh nė tė njėjtėn kohė. Por ėshtė hibridizimi, pėrplasja dhe dialogu, subjekti kolektiv qė tejkalon kufizimet individuale, - ėshtė shprehur Rouaida Ayache, duke prezantuar njė pjesė tė filozofisė arkitekturore tė studios franceze Architecture - Studio.
Burimet: Gazeta Shqiptare, BBC nė Shqip, Bashkia e Tiranės, Architecture Studio
|