Teknikisht është mëse e mundur të përgjosh çdo lloj komunikimi, pavarësisht nëse dërgohet përmes satelitit, radiovalëve apo kabllit. Për shkaqe praktike është akoma e pamundur të kryhet lidhje me çdo kabëll apo të përgjohet çdo mesazh i dërguar.

Por ne nuk kemi nga ta dimë nëse sistemi është duke përgjuar apo jo për të komunikuar pa u shqetësuar. Kudoqoftë dhe kurdoqoftë kur ngremë dorezën e telefonit, flasim në celular, dërgojmë një faks apo marrim e-mail rrezikohemi të jenë duke na kontrolluar.

Të dhënat ngarkohen dhe përpunohen në kompjutera të fuqishëm. Me anë të programeve të veçanta kërkuese kërkohet për disa fjalë kyçe të zgjedhura. Këto mund të jenë emra njerëzish, ndërmarrjesh apo organizatash, apo edhe adresa ose fusha të caktuara. Kur haset në gjërat e kërkuara, mesazhi veçohet dhe shqyrtohet më tutje.

Echelon që në shqip do të thotë; skalion (njësi ushtarake), është përshkruar shpesh si një frut i luftës së ftohtë. Sistemi u krijua nga shërbimi amerikan i gjurmimit National Security Agency, NSA. Prej disa vitesh marrin pjesë në këtë sistem edhe Britania e Madhe, Kanadaja, Austrialia dhe Zelanda e Re. Në mënyrë jo të drejtpërdrejtë merr pjesë edhe Gjermania, duke lënë që instalime përgjuese të Echelon-it të vendosen në tokën e saj.

Meqënëse Echelon ka qenë pjesë e shërbimit të fshehtë, deri vonë nuk është ditur mbi të. Për herë të parë ky sistem u zbulua në një artikull gazete në vitin 1980.

Por lajmi u përhap vetëm në vitin 1998 mbas një raporti të BE-së. Zyrtarisht nuk është pranuar kurrë që ka një sistem të tillë. Pas hetimesh më të gjëra, kuvendimesh me shkenctarë, ekspertë, gazetarë hetues dhe dezertorë nga shërbimet sekrete të vendeve të ndryshme, Parlamenti Europian ka marrë guximin të pranojë në raportin se ka një Echelon.

Provat e mbledhura janë të pakundërshtueshme. Hetuesit mendojnë se shumë vende të tjera duhet të kenë sisteme të tilla të ngjashme, para së gjithash Rusia.

Me marrjen fund të luftës së ftohtë Echelon është shndërruar nga një sistem në shërbim të ushtrisë në një sistem përgjimi që drejtohet në rradhë të parë ndaj personave privatë dhe ndërrmarrjeve.
Hetuesit e BE-së vënë në dukje se ka shumë mundësi që SHBA përgjon edhe komunikacionin midis ndërmarrjeve.

Zyrtarisht qëllimi pas Echelon sot është luftimi i korrupsionit. Por ka kohë që flitet se të dhënat shfrytëzohen për të vënë në dijeni ndërmarrjet amerikane mbi ofertat e konkurentëve në raste pazaresh të mëdha.

Megjithëse për shkaqe praktike është e pamundur të kryhet lidhje me çdo kabëll apo të përgjohet çdo mesazh i dërguar, gjurmuesit e BE-së u bëjnë thirrje si personave privatë ashtu edhe ndërrmarrjeve të bëjnë kujdes dhe të mbrohen, midis të tjerash duke kriptuar mesazhet e-mail.