Ajo që ai pa tërhoqi studiuesit e tërë botës.

Disa e quajtën "monumenti i Yonaguni-t", të tjerë flasin mbi të si "kështjella e zhytur". por asnjë nuk e din se për çfarë duhet të jetë përdorur. Mund të ketë qenë një fortesë, një vend kushtuar perëndisë, apo varrezë.

Por ajo që mahnit më tepër studiuesit është vjetërsia e monumentit. Duhet të jetë krijuar përpara se niveli i ujit të detit të rritej dhe monumenti të mbulohej me ujë - që ka ndodhur të paktën 6 000 ndoshta edhe 10 000 vjet më parë.

Model i formacionit të Yonagun'it

Nëse ky formacion guri me të vërtetë është një monument, dhe me të vertëtë është bërë para 8 000 vjetësh, dhe pas tij me të vërtetë qëndron njeriu, ateherë do të thonte se ata që jetonin këtu kanë krijuar një ndërtim të përmasave të madhe në gur më tepër se 3 000 vjet përpara se egjyptianët të nisnin të ndërtonin piramidat e tyre.

Nëse i hedhim një sy historisë së zhvillimit të shoqërisë njerëzore në Azi është e vështirë të besosh në vertëtësinë e kësaj legjende. Shoqëritë e para bujqësore në Azi lindën rreth 6 000 vjet më parë, më përpara lindjes së të cilave njeriu kishte qenë gjuetar dhe grumbullues. Dinastia e parë në këtë zonë u krijua para më pak se 4 000 vjetësh dhe kjo e kishte bazën në Kinë.

Shumë dijetarë japonezë me në krye gjeologun Massaki Kimura këmbëngulin në atë që monumenti është krijuar nga një qytetërim i zhvilluar mbi të cilin nuk është ditur deri tani.
Zhytësi i famshëm francez Jacques Mayol është njëri prej atyre që ka parë monumentin. Në një seminar të mbajtur në Tokyo vjeshtën që shkoi ai tha se këndet plotësisht pingule të shkallëve kolosale të monumentit të lënë të besosh se është i krijuar nga dora e njeriut.

Nga ana tjetër shumë prej atyre dijetarëve të huaj që kanë qenë atje në vend janë skeptikë mbi atë që kanë parë. Arkeologu njëkohësisht egjyptolog dhe shkrimtar John Anthony West që bëri disa zhytje në atë vend vëzhgoi se shumë prej shkallëve nuk i kishin këndet pingule çfarë do të thonte se mund të ishte diçka e krijuar nga natyra. Për më tepër ai mendon se ato që merreshin për kanale uji përgjatë njërës prej anëve të gjata të formacionit mund të jetë thjeshtë një formacion shkëmbor dhe se e tërë kjo strukturë duket ti ngjajë topografisë së zonës.

Këndet pingule të shkallëve kolosale të bëjnë të mendosh se ky formacion gurësh mund të jetë krijuar nga dora e njeriut ( foto ZDF )

Gjeologu Robert Schoch i Universitetit të Bostonit përveç se mbështet këtë të fundit shton edhe se gurët e formacionit janë të atij tipi që thyhen në blloqe të drejta. Përveç kësaj ato gjenden në një zonë ku bijnë shpesh herë tërmete çfarë mund të shpjegonte shkallëzimin e blloqeve.
Ai pastaj hedh poshtë krahasimin që i bëhet këtij formacioni me piramidat, pasi këtu nuk shikohet të janë zhvendosur nga njerëzit blloqe të mëdha gurësh për të vendi i formacionit.

Nga ana tjetër japonezi Kimura pranon se një pjesë e monumentit mund të jetë krijuar nga formacioni i terrenit, i vështirë për t´u shpjeguar. Por ai ka kryer vëzhgime të reja të zonës, pas gjeologut Schoch dhe thotë se ka prova të reja që njeriu të paktën pjesërisht ka marrë pjesë në krijimin e monumentit. Ai thotë të ketë gjetur tabela me shkronja, gurë të mprehtë që mund të jenë përdorur si vegla pune dhe një gur gjysëm metër të gjatë në të cilin është gdhendur qartë në reliev një trup kafshe. Gjithashtu një breshkë tepër e madhe është gdhendur në reliev në kreun e monumentit.
Në disa vende të bllokut guror Kimura me dijetarë të tjerë të trupës së tij ka gjetur një numër të madh gropash në rradhë. Sipas tyre gropat janë hapur me vegla guri më të mprehta se guri i bllokut i cili është në pjesën më të madhe rërë e gurtë. Pastaj këtu janë ngulur hunj të mprehtë me ndihmën e të cilave kanë prerë gurin dhe kanë ndërtuar shkallën.
Skeptikët mendojnë se kafshë deti të llojeve të ndryshme mund të kenë hapur këto gropa ndonëse janë me kënde të drejtë. Por Kimura tërheq vërejtjen se e vetmja kafshë që mund të hapte këti gropa - urithi i detit - nuk hap gropa të këtij lloji. Përkundrazi kafshët mund të kenë prishur një pjesë të gropave që ka hapur njeriu, dhe kjo do të shpjegonte përse këto gropa kanë madhësi të ndryshme.

Kimura ka studjuar mbetjet arkeologjike në ishujt e tjerë të Okinawa-s të cilat sipas tij përforcojnë teorinë sipas të cilës dikur ka pasur qenë një kulturë e zhvilluar në këtë zonë dhe ishujt në atë kohë kanë qenë një pllajë e vetme toke mbi sipërfaqen e ujit.

Në Azi tregohet një legjendë që të kujton kontinentin e përmbytur Atlantis mbi të cilin flet edhe Platoni. Në Azi qytetërimi i përmbytur njihej me emrin Lemuria, ose Mu. Në fillim u tha se kontinenti ka qenë diku në oqeanin indian, pastaj u tha se ka qenë në Detin Paqësor që mund të shpjegohet me përhapjen e kulturës polyneze.

Kimura thotë se legjenda e Mu-se ka lidhje me qytetërimin që krijoi monumentin në Yonaguni.

Gjetjet e tij ai do t´i publikojë së shpejti në librin Diving Survey Report for Submarine Ruins of Yonaguni.