Studiuesit e KTH-sė (Shkollės sė Lartė Mbretėrore Teknike tė Stokholmit, Suedi) kanė bėrė njė zbulim udhėēelės i cili do tė gjejė zbatim nė mbarė botėn pėr sa ka tė bėjė me shpejtėsinė dhe madhėsinė e kompjuterave.
- Kjo ėshtė gjėja mė e madhe qė ka ndodhur pas shpikjes sė tranzistorit, thotė drejtori Anders Flodström.
Kompjuterat do tė bėhen nė thelb mė tė vegjėl dhe mė tė shpejtė.
- Pėr tė herė tė parė gjendet tashmė njė material qė ėshtė njėkohėsisht gjysmėpėrēues dhe ka veti magnetike nė temperaturėn e dhomės, thotė Venkat Rao, profesor nė fizikėn teknike dhe materiale.
Nė udhėheqjen e tij ka arritur grupi i studiuesve tė KTH-sė tė marrė stafetėn e garės ndėrkombėtare mbi teknikėn e sė nesėrmes.
Studiues nga e gjithė bota kanė kėrkuar me vite "tranzistorin e polarizuar". Por ky ka egzistuar vetėm nė laborator nė temperatura tepėr tė ulta. Nė dimrin qė shkoi u arrit nė gjykimin se temperatura -101 gradė Celsius ishte ajo mė e larta nė mėnyrė qė tė funksiononte eksperimenti.
Tani studiuesit nga KTH dhe Universiteti i Uppsala's Suedi kanė arritur tė gjejnė njė pėrzierje - zinkoksid me shtuarje mangani - qė bėn tė mundur ekzistencėn e tranzistorit tė polarizuar nė temperaturėn e dhomės. Njėkohėsisht bėhet i mundur edhe prodhimi i tij nė masė.
Zbulimi bazohet nė vetinė e elektroneve tė ashtuquajtur 'spin' (dredhje e vijės sė rrjedhės pas shenjave tė poleve magnetike). P.sh. magnetizmi nė hekur vjen nga kjo dukuri. Kjo dredhje ka njėfarė drejtimi i cili mund tė pėrdoret si mbartės i tė dhėnave nė midis tė tjerash njė kompjuter. Parashikohet se kjo teknikė e cila quhet spintronikė do tė zėvendėsojė njė pjesė tė madhe tė teknikės sė sotshme.
Grupit tė studiuesve iu desh 3 vjet pėr tė arritur nė kėtė zbulim. Tani pritet njė vėrshim shkencėtarėsh tek KTH. Ky zbulim do tė botohet nė numrin e tetorit tė revistės Nature Materials.
Pėrgatiti
Alvin Ekmekēiu
Burimi: Svenska Dagbladet e datės 23 shtator 2003.
Vė re! Respekto punėn tonė ! Mos pėrdor shkrimet e kėsaj reviste pa lejen tonė dhe pa vėnė nė dukje se puna e kujt ėshtė !
|