Udhėtimi prapa nė kohė ėshtė mė problematik sesa ai pėrpara nė kohė. Nė 1948 Kurt Gödel i Institutit pėr Hetim tė Thelluar nė Princeton, N.J. (Institute for Advanced Study in Princeton, N.J.) prodhoi njė zgjidhje nga ekuacionet e fushės gravitacionale tė Einstein'it (Ajnshtajnit) qė pėrshkruante njė gjithėsi rrotulluese. Nė kėtė lloj gjithėsie, njė astronaut mund tė udhėtonte pėrmes hapėsirės nė atė mėnyrė qė tė mund tė arrinte nė tė shkuarėn e vet. Kjo ndodh pėr shkak tė mėnyrės se si gravitacioni ndikon mbi dritėn.
Vijon nga Makina e Kohės: Pėrpara nė tė ardhmen
Rrotullimi i gjithėsisė do ta tėrhiqte dritėn (dhe me kėtė edhe marrėdhėniet e rastėsishme ndėrmjet gjėrave) pėrqark vetes, duke lejuar diēka lėndore tė udhėtojė nė njė lak tė mbyllur nė hapėsirė i cili gjithashtu ėshtė njė lak i mbyllur nė kohė, pa kaluar nė asnjė periudhė shpejtėsinė e dritės nė zonėn ngjitur. Ndaj zgjidhjes qė ka dhėnė Gödel'i janė mbledhur supet duke e lėnė si njė kureshtje matematikore--nė fund tė fundit, vėzhgimet nuk kanė dhėnė ndonjė shenjė qė tregon se Gjithėsia si e tėrė po rrotullohet. Megjithatė pėrfundimet e tij shėrbyen pėr tė treguar se udhėtimi mbrapsh nė kohė nuk ndalohej nė Teorinė e Relativitetit. Dhe vertetė, Einstein'i pranoi se ishte i shqetėsuar nga mendimi qė teoria e tij mund tė lejonte udhėtimin pėr nė tė shkuarėn nėn disa kushte tė caktuara.
Janė gjetur edhe modele tė tjerė veprimi qė lejojnė udhėtimin pėr nė tė shkuarėn. Pėr shembull, nė 1974 Frank J. Tipler i Tulane University llogariti se njė cilindėr masiv pafundėsisht i gjatė qė rrotullohet rreth boshtit tė tij me njė shpejtėsi pranė asaj tė dritės mund t'i lejojė astronautėt tė vizitojnė tė shkuarėn e tyre, pėrsėri duke tėrhequr dritėn pėrqark cilindrit nė njė lak. Nė 1991 Richard Gott i Princeton University parashikoi se fillet kozmike-- struktura qė kozmologėt mendojnė se janė krijuar nė fazat e para tė Bumit tė Madh--mund tė prodhonin rezultate tė ngjashme. Por nga mesi i 1980-tave u shfaq skenari mė realist pėr njė makinė kohe, mbėshtetur nė parimin e njė krimbvrime.
Vijon me Udhėtim ndėr kohė pėrmes krimbvrimash
Pėrgatiti :
Alvin Ekmekēiu
Burimi: How to Build a Time Machine, Paul Davies, Scientific American, numri i shtatorit 2002
Vė re! Ky shkrim nuk lejohet tė kopjohet dhe tė pėrdoret pėr qėllime komerciale (fitimprurėse). Mbi lejet e pėrdorimit tė shkrimeve tė © Rruzull.net lexo kėtu.
|