Kėrko     

 Bėhu anėtarTreguesi | Fjalor Gjermanisht-Shqip | Enciklopedia | Kuvendi | Kėndi yt  

Nė brendėsi tė Rruzull.net:


[ Alergjitė ]

·Njė zbulim gjeni u jep shpresė alergjikėve
·Ekrani i kompjuterit rrit rrezikun pėr tė marrė alergji
·Riniti alergjik (Rhinitis alergia)
·Alergjitė

Treguesi

Fjalorėt e Rruzullit
 Enciklopedia e Rruzullit
 Gjermanisht-Shqip
 Fjalor etimologjik
Astronomi/Fizikė
 Gjithėsia
 Fizikė
 Dimensione shtesė
 Mė shpejtė se drita
 Sistemi Diellor
 Toka
 Hėna
 Marsi
· Jashtėtokėsor
· Astrologji
Mjekėsi
 Ndihma e shpejtė
 Sėmundje
 Sėm. ngjitėse
 Alergjitė
 Drogat
 Farmaceutikė
 Pyet mjekun (mbyllur)
· Mikroorganizmat
 Trupi i njeriut
 Organet e trupit
 Zemra
 Transplantime
 Mbipeshė
 Hormone
 Rėnia e flokėve
· Dhėmbėt
· Gjumi
· Shqisa
 Bioinxhinieri
 Gjenetikė
Shoqėri
 Njerėzit e hershėm
 Evolucioni i njeriut
 Evolucioni seksual
 Mbi seksin
 Pjellshmėri
 Krijimi i njeriut
 Foshnje
 Gra
 Meshkuj
 Gjinitė
 Familja
 Psikologji
 Vetėdija
 Truri
 Kujtesa
 Gėnjeshtrat
 Mėrzia
 Sociologji
 Drejtėsi
 Politikė
 Spiunazh
 Fe
 Besėtytni
Qytetėrime
· Arkeologji
 Arkitekturė e Lashtė
 Arkitekturė Moderne
 Kulturė
 Art
 Popuj/Gjuhė
 Shqipja
 Hist. e Shqipėrisė
 Atdheu nė shifra
 Histori
 Ushtri
 Terrorizmi
Natyra
 Krijimi i jetės
 Kimi
 Diamanti
 Evolucioni biologjik
 Paleontologji
 Kafshė
· Liqene shqiptare
· Klima
· Matematikė
Teknologji
 Telekomunikim
 Kompjuter
 Internet
 Fluturim
 Leonardo Da Vinci

Tė dhėna
 Dėrgo njė shkrim
 A mund tė shkruaj ?
 Mbi Rruzull.net
 Tregoja dikujt
 Merr titujt e Rruzullit
 Arkivi
 Lėndėt
 Kuvendi
 Pyetėsorė
 Top 10
 Kėrko
· Lidhje
· Kėndi Yt
 Pėrshtypjet
 Na shkruaj
 Numėruesi

Kush ėshtė brenda?!
Tani janė, 70 vizitorė dhe 0 anėtar(ė) nė linjė.


Voto pėr Rruzull.net




  
Astronomi: Nga 3-dimensione nė 4-dimensione e mė tej
Data e botimit: E premte , 30 prill 2004
Lėnda: Dimensione shtesė
Ėshtė e vėshtirė pėr ne tė pranojmė idenė e dimensioneve shtesė pasi kur pėrpiqemi tė pėrfytyrojmė qoftė edhe njė dimension tė vetėm tė shtuar nė hapėsirė - jo mė gjashtė apo shtatė - na bllokohet truri.

Pėrfytyro, pėr shembull, se ndodhesh nė qendėr tė njė sfere bosh. Largėsia midis teje dhe secilės pikė tė sipėrfaqes sė sferės ėshtė e barabartė. Tani, pėrpiqu tė lėvizėsh nė njė drejtim qė tė lejon tė largohesh nga tė gjitha pikat e sipėrfaqes sė sferės duke ruajtur largėsinė e barabartė prej tyre. Se bėn dot. Nuk mund tė shkosh askund - askund me sa dimė ne tė paktėn.

Vijon nga Nė pėrfytyrim tė dimensioneve tė tjera; nga 2-D nė 3-D

Katrori nė Rrafshinė do tė kishte tė njėjtėn andrallė po tė kishte qenė nė mesin e njė rrethi. Ai nuk mund tė jetė nė qendėr tė njė rrethi dhe tė lėvizė nė njė drejtim qė e lejon tė mbajė largėsinė e barabartė nga secila pikė e perimetrit tė rrethit - nė mos lėviztė pėrgjatė njė dimensioni tė tretė. Pėr fat tė keq, ne nuk kemi njė korrespondues tė sferės tre-dimensionale tė Abbott'it qė tė na tregonte rrugėn pėr tek dimensioni i katėrt. (Nė matematikė, veprimet me mė tepėr se 3 dimensione nuk pėrbėjnė ndonjė problem).

Po pėr rastin e 10-D ?

Nė vitin 1919, mathematekani polak Theodor Kaluza parashtroi se prania e njė dimensioni tė katėrt mund tė lejonte lidhjen e Relativititetit tė Pėrgjithshėm me Teorinė Elektromagnetike. Ideja, mė vonė e stėrholluar nga mathematikani suedez Oskar Klein, qėndronte nė atė qė hapėsira ishte e pėrbėrė nga si dimensionet e shtrirjes ashtu edhe tė spėrdredhjes.

(fig. Nova) Rrathėt pėrfaqėsojnė njė dimension shtesė tė hapėsirės qė ėshtė spėrdredhur pėrbrenda secilės pikė tė hapėsirės 3-dimensionale qė njohim ne
Dimensionet e shtrirjes janė tre dimensionet hapėsinore qė njohim, ndėrsa dimensioni i spėrdredhur gjendet thellė pėrbrenda dimensioneve tė shtrirjes dhe mund tė pėrfytyrohet si njė rreth. Eksperimentet treguan mė vonė se dimensioni i spėrdredhur i Kaluza's dhe Klein'it nuk bashkonte Relativitetin e Pėrgjithshėm me Teorinė e Elektromagnetizmit si ē'ishte menduar nė fillim, por disa dhjetėvjeēarė mė vonė, teoricienėt e Fillit e gjetėn kėtė ide tė dobishme, biles tė domosdoshme.

Mathematika e pėrdorur nė Teorinė e Lartėfillit kėrkon tė paktėn 10 dimensione. Kjo do tė thotė se nė mėnyrė qė ekuacionet qė pėrshkruajnė Teorinė e Lartėfillit tė nisin tė funksionojnė - qė ekuacionet tė lidhin Relativitetin e Pėrgjithshėm me Mekanikėn Kuantike, tė shpjegojnė natyrėn e grimcave, tė bashkojnė forcat, e kėshtu mė tej - atyre u duhet tė vėnė nė pėrdorim dimensionet shtesė. Kėto dimensione, sipas asaj qė besojnė teoricienėt e Fillit, janė mbėshtjellur brenda hapėsirės sė spėrdredhur tė pėrshkruar qė mė parė nga Kaluza dhe Klein.

Pėr tė zgjeruar hapėsirėn e spėrdredhur nė mėnyrė qė tė pėrfshijmė kėto dimensione tė shtuara, pėrfytyro rrathėt e Kaluza's dhe Klein'it tė zėvendėsuara me sfera. Nė vend tė njė dimensioni shtesė kemi dy nėse marrim parasysh vetėm sipėrfaqet e sferave dhe tre nėse marrim parasysh edhe hapėsirėn pėrbrenda sferės. Kėshtu, deri tani mbėrrijmė nė gjashtė dimensione.

Ka dalur nė pah se pėrpara se tė ekzistonte Teoria e Lartėfillit, dy mathematikanė, Eugenio Calabi i Universitetit tė Pennsylvania's (shqipt. Pensillvenia) dhe Shing-Tung Yau i Universitetit Harvard, kanė pėrshkruar disa kallėpė gjashtė-dimensionalė qė teoricienėt e Lartėfillit thonė se plotėsojnė kushtet pėr ato lloje strukturash qė kėrkojnė ekuacionet e tyre.

(fig. Nova) Kallėpėt 6-dimensionalė tė Calabi't dhe Yaus'sė.
Nėse zėvendėsojmė sferat nė hapėsirėn e spėrdredhur me kėto kallėpė, na bėhen 10 dimensione; tre hapėsinore, plus gjashtė tė kallėpėve tė Calabi 't dhe Yau'sė, plus njė tė kohės.

Edhe nėse Teoria e Lartėfillit del tė jetė e vėrtetė, mund tė mos arrijmė kurrė tė gjejmė njė shpjegim apo pėrfaqėsim pamor tė dimensioneve mė tė larta qė do tė kėnaqte plotėsisht mendjen e njeriut. Jo, pėr sa kohė njė gjallesė katėr-dimensionale nuk do tė na nxirrte nga Hapėsina jonė tre-dimensionale pėr tė na dhėnė njė vėshtrim tė botės nga kėndvėshtrimi i saj.


Pėrgatiti : Alvin Ekmekēiu
Burimi: amerikanja Nova
Vė re! Ky shkrim nuk lejohet tė kopjohet dhe tė pėrdoret pėr qėllime komerciale (fitimprurėse). Mbi lejet e pėrdorimit tė shkrimeve tė © Rruzull.net lexo kėtu.



Shkrimet mė tė fundit mbi kėtė lėndė

   Lindja e Gjithėsisė - Modeli Ekpirotik
   Nga 3-dimensione nė 4-dimensione e mė tej
   Nė pėrfytyrim tė dimensioneve tė tjera; nga 2-D nė 3-D
   Njė teori pėr gjithēka ? - String Theory
   Gjithėsi Paralele


 
Pyetėsori i shkrimit
A beson se ka mė tepėr se 3-dimensione ?

Po
Jo


[ Rezultatet | Pyetėsorė ]

Votues: 63
Komente: 0

Kanė tė bėjnė..
· qendėr
· sipėrfaqe
· sferė
· Nė pėrfytyrim tė dimensioneve tė tjera; nga 2-D nė 3-D
· rreth
· perimetri
· teoricien
· dalur nė pah
· kallėp
· © Rruzull.net lexo kėtu
· Teoria e Fillit
· Gjithėsia
· dimension
· Teoria e Lartėfillit
· Mekanika Kuantike
· Teoria e Relativitetit
· Kėrko tek lėnda: Dimensione shtesė


Shkrimi mė i lexuar mbi Dimensione shtesė:
Lindja e Gjithėsisė - Modeli Ekpirotik


Vlerėso shkrimin
Nota mesatare: 4.12
Votues: 8


Vlerėso kėtė shkrim duke i dhėnė njė ēmim nė yje; nga njė deri nė pesė.

I Shkėlqyeshėm
Shumė i Mirė
I Mirė
I zakonshėm
Pa vlerė


Mundėsitė

  Faqe e Stampueshme


Ky shkrim ka lidhje edhe me kėtė lėndė:


"Nga 3-dimensione nė 4-dimensione e mė tej" | Kyēu/Krijo llogari | 0 Komente
Komentet janė pronė e kujt i bėn. Rruzull.net nuk ėshtė pėrgjegjės mbi pėrmbajtjen e tyre.

Anėtarėsohu pėr tė lėnė komente mbi kėtė shkrim
Shkrimet e revistës Rruzull nuk lejohen të përdoren për qëllime komerciale (fitimprurëse). Për të mos u shpërdoruar në këtë mënyrë nuk mund as të kopjohen për t'u vendosur diku tjetër në internet përveç rasteve të veçanta kur kjo është lejuar nga Rruzull.net.
Mund t'i shkruani Rruzull.net këtu.
Të gjitha të drejtat e këtyre faqeve, shkrimeve origjinale, përmbledhjeve nga burime të huaja, përkthimeve, shqipërimeve (përveç fotografive dhe përmbledhjeve të mbështetura në material në shqip) i takojnë Rruzull.net © 2000-2006.
PHP-Nuke Copyright © 2005 by Francisco Burzi. This is free software, and you may redistribute it under the GPL. PHP-Nuke comes with absolutely no warranty, for details, see the license.
Faqe e nxjerrė nė: 0.21 sekonda