Sipas njoftimeve të mediave, amerikanët duan të çojnë njerëz në Mars. Kjo është një mënyrë për t'i larguar mendjen njerëzve nga vështirësitë e tjera. Zbritja në Hënë para rreth 30 vjetëve ishte një lojë e tillë politike. Por studimet hulumtuese më të fundit tregojnë se një udhëtim i tillë për në hapësirë është akoma shumë i rrezikshëm për njerëzit.
Në gjallërimet kompjuterike, kolonizimi i Marsit duket jo i vështirë, por e vërteta duket më pak shpresëdhënëse. Kleçka e parë është rruga për në Mars. Deri tani ka pasur mbi 30 misione marsiane - prej të cilave vetëm 24 kanë mbërritur në Mars. Prej 16 përpjekjesh tokëzbritjeje vetëm 5 kanë shkuar mbarë. Kështu, një mision me njerëz për në Mars do të ishte me teknikën e sotme një hedhje e paparashikueshme.
Përveç kësaj, sistemet e mbajtjes së jetës së njerëzve në bord do të shoqëroheshin me një kosto trefish më të lartë. Por ajo që do të vinte në pikëpyetje kolonizimin e Marsit është fakti që stërmundimet që do t'u nënshtrohej trupi i njeriut në gjendjen e mungesës së peshës, do të lënin gjurmë në organizmin e tyre. Pas një qëndrimi disamujor në hapësirë trupi dobësohet së tepërmi dhe e merr veten shumë ngadalë.
Stërmundimet trupore
Stërmundimet trupore nisin që me lëshimin e raketës. Astronautët trysen në ndenjëset e tyre me një forcë rëndese të Tokës tre herë më të madhe.
Organi i balancimit (otoçisti) në veshin e brendshëm (Auris interna) nuk punon më si duhet me zhdukjen e rëndesës. Astronauti e ka të vështirë të orientohet në hapësirë. Gjithashtu vijnë edhe marramenthe dhe të përziera.
Kockat dhe muskujt nuk hyjnë aq shumë punë në gjendjen e mungesës së peshës sa hyjnë në Tokë sepse trupit nuk i duhet më të kacafytet me forcën e rëndesës për çdo lëvizje që bën. Për këtë arsye, në kozmos, masa muskulore zhbëhet së tepërmi brenda pak ditësh. Veç kësaj çlirohet nga kockat një sasi gjithnjë e më e madhe kalciumi, e cila largohet përmes gjakut. Si rrjedhim kockat bëhen poroze dhe të pakta. Për më tepër kalciumi i mbartur tutje sjell shpesh krijimin e gurëve në veshka.
Vëllimi i gjakut zvogëlohet me 10 përqind në kozmos brenda një kohe të shkurtër. Kur astronautët janë kthyer përsëri në fushën e rëndesës, atëherë mund t'u bien shpejt të fikët. Për shkak të dobësimit të muskujve dhe të gjasës së lartë për shkatërrim të sistemit të qarkullimit të gjakut astronautët rusë për shembull, si parim, mbarten në krah dhe lejohen të lëvizin përsëri vetë vetëm pas një përkujdesi mjekësor.
Astronaut duke u ushtruar. Foto: NASA
|
Që astronautët të mbërrinin në Mars shëndetplotë dhe të gatshëm për punë, do t'u duhej të stërviteshin me orë të tëra në ditë - një stërmundim tepër i madh. Dhe mjedisi i pazakonshëm i gjendjes së mungesës së peshës e çon trupin në vështirësi të tjera; sistemi imunitar dobësohet. Përveç kësaj, njëra prej andrallave më të mëdha të pazgjidhura është mbrojtja e astronautëve nga rrezatimi kozmik. Grimca kozmike me energji të lartë depërtojnë tërë kohës tërë trupin. Qelizat mund të ndryshojnë në atë mënyrë që rreziku për kancer të shumëfishohet.
Edhe ana psikike sjell andrallat e saja pas një qëndrimi të gjatë në kozmos. Astronautët në shtretërit e tyre pranë njëri-tjetrit. Foto: RDF
|
Për dy deri tre vjet të tëra do t'u duhet një numri të madh astronautësh, pothuajse pa sferë private brenda anijesh të ngushta kozmike, rrugës për në Mars, të merren vesh me njëri-tjetrin. Dhe në raste sëmundjesh të rënda në bord, anijet kozmike nuk mund të ndërprejnë misionin para kohe dhe të kthehen në Tokë për shkak të rezervave të kufizuara të lëndës djegëse - frika ndaj kësaj do ta mbante ekuipazhin tërë kohës nën tension.
Nëse do të duhej pastaj të ngrihej një stacion në Mars ku njerëzit do të jetonin për një kohë të gjatë do të kërkohej një mirëmbajtje e përsosur e tij pasiqë që gabimi më i vogël do të çonte drejt rrethanash kanonëse për jetën. Një stacion i tillë i pavarur u vu në provë në Tokë në vitet ' 90-të.
Përgatiti : Alvin Ekmekçiu Burimi: gjermanja ZDF/Mars - das Finale/14.01.2004 Vë re! Respekto punën tonë ! Mos përdor shkrimet e kësaj reviste pa lejen tonë dhe pa vënë në dukje se puna e kujt është !
|