Sipas njė hipoteze tė re tė quajtur Tokė Topbore (Snowball Earth) para rreth 600 miljon vjetėsh i tėrė planeti ynė ka qenė i mbuluar me shtresa tė mėdha akulli dhe bore. Jeta qė nė atė kohė ishte akoma nė formėn e mikroorganizmave ka kaluar krizėn e saj mė tė madhe dhe ka qenė pranė zhdukjes.
Kjo teori ėshtė zgjidhje e njė sėrė paradoksesh tė mistershme qė kanė ngacmuar shkencėtarėt pėr njė kohė tė gjatė.
Para 750 deri 580 milionė vjetėsh duket qė ka pasuar nė mėnyrė tė pėrkohėshme glaciere nė tėrė botėn, edhe nė vendet tropikale.
Nė atė kohė dielli ka qenė mė i dobėt se sot dhe rrezet e tij tė dobėta nuk pėrcilleshin brenda tokės por reflektoheshin nga shtresat e akullit qė zinin kėshtu gjithnjė e mė tepėr vend deri sa arritėn nė ekuator dhe i tėrė Rruzulli i parė nga kozmosi i ngjante njė topi bore.
Temperatura nė sipėrfaqe duhet tė ketė qenė rreth minus 50 gradė. Nė njė ngricė tė tillė nuk mund tė pėrfytyrohet tė ketė jetė prandaj shumė vetė kanė dyshuar mbi vėrtetėsinė e kėsaj hipoteze.
Por sot dihet qė disa organizma jetojnė pranė burimeve tė nxehta nė fund tė detit dhe gjeologu Paul Hoffman pranė Universitetit Harvard bashkė me kolegėt e tij thonė se ka qenė nė mjedise tė tilla qė jeta nė rruzullin tokėsor arriti t“ia dalė mbanė kėsaj periudhe kritike.
Kėshtu Toka ka qenė mbuluar pėr 10 milionė vjet tė tėra deri kur aktiviteti vullkanik i pėrmasave tė mėdha e ndryshoi gjendjen rrėnjėsisht.
Atėherė akulli u shkri dhe temperaturat shkuan nė krahun e kundėrt pra plus 50 gradė.
Hoffman dhe kolegėt e tij mendojnė se e njėjta dukuri mund tė jetė pėrsėritur nga njė deri nė tre herė.
Pėrgatiti
Alvin Ekmekēiu
- Bazuar nė materialet e gazetės suedeze Dagens Nyheter
Vė re! Respekto punėn tonė ! Mos pėrdor shkrimet e kėsaj reviste pa lejen tonė dhe pa vėnė nė dukje se puna e kujt ėshtė !
Shėnim: Data e vėrtetė e botimit tė kėtij shkrimi nė revistėn Rruzull ėshtė 26 prill 2000.
|